İSİM ÇEKİM EKLERİ

1.       Çoğul eki: İsimlerin çokluk şekillerini ifade eder: -lar, -ler: kitap-lar, çocuk-lar, araba-lar, ev-ler, gece-ler, sergi-ler vb....

2.       Iyelik ekleri: “İye” Türkçede “sahip” anlamına gelir. İyelik ekleri ismin karşıladığı nesnenin bir kişiye veya nesneye ait olduğunu gösteren çekim ekidir. Bunlar nesneyi nesneye, yani ismi isme bağlayan eklerdir. İyelik ekleri altı şahsa göre çekimlenebilmektedir: yani getirildikleri isimlerin  ben, sen, o ,biz, siz, onlar şeklindeki sahipliklerini ifade ederler.

Baba-m     defteri-m

Baba-n      defter-in

Baba-sı     defter-i

Baba-mız   defter-imiz

Baba-nız    defter-iniz

Baba-ları   defter-leri

3.       Hal ekleri: Bu ekler ismi bazen isme, bazen fiile bazen de edata bağlar: 

Okul-a gitti. Evden gelmiş. (fiile bağlamış)

Kitab-ın kapağı     bahçe-nin yolu (isme bağlamış)

Orman-a karşı      sen-in kadar (edata bağlamış)

Türkçedeki isim hal ekleri şunlardır:

a.       Yalın hal: İsmin başka bir kelimeye bağlı olmadığını gösteren haldir. Tekil, çoğul ve iyelik şekli yalın haldir: okul, baba-sı, yollar.. okul teklik yalın hali, yollar çoğul yalın hali, babası iyelik yalın halidir. Demek ki, yalın hal isimlerin hal eki getirilebilen şekilleridir.

b.      İlgi hali: (-ın, -in, -un, -ün, -nın, -nin, -nun, -nün)

Çocuğ-un                    defter-in

Evler-in                       anne-nin

Yol-un                        masa-nın

Yokuş-un                    akıl-ın

Onlar-ın                      uykusu-nun

c.       Yükleme hali: (-ı, -i, -u, -ü)

Kapı-yı                       taşlar-ı

Babam-ı                      göz-ü

Yol-u                          sözlerim-i

ç.         Yönelme hali: (-a, -e)

okul-a                         bakkal-a

dağlar-a                      biz-e

d.      Bulunma hali: (-da, -de, -ta, -te)

Ev-de                           çocuk-ta

Tepeler-de                  akıl-da

e.       Ayrılma hali: (-dan, -den, -tan, -ten)

Karşı-dan                    soy-dan

Biz-den                       türk-ten

Çiçek-ten                    bilenler-den

f.        Beraberlik hali: (-la, -le)

Gönül-le                      kalbimle

Araba-y-la                  ekmek-le

g.       Eşitlik hali: (-ca, -ce, -ça, -çe)

İnsan-ca                      on-ca

Ben-ce                        ardın-ca

h.       Direktif hali: (-ra, -re, -arı, -eri)

Son-ra             iç-eri

Dış-arı             il-eri

4.       Soru eki: ( mı, mi, mu, mü)

Okul mu               çocuk mu

Öğrenciler mi        rüya mı